Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια εκφυλιστική νόσος των αρθρώσεων και η πιο συχνή μορφή αρθρίτιδας. Με δεδομένη τη βασική της αιτία, που είναι η φυσική φθορά του χόνδρου της άρθρωσης εξαιτίας της γήρανσης, είναι συνήθως πάθηση των μεγαλύτερων ηλικιών, χωρίς να αποκλείεται η εμφάνισή της και σε νεότερες ηλικίες ως συνέπεια άλλων αιτίων. Με την εξέλιξή της η οστεοαρθρίτιδα οδηγεί στη σταδιακή υποβάθμιση της ποιότητας ζωής του ασθενούς, που παύει τελικά να είναι λειτουργικός.
Οστεοαρθρίτιδα: Αίτια και συμπτώματα
Αν και μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις αρθρώσεις του σώματος, είναι πιο συνήθης στα γόνατα, στα ισχία, στους ώμους, στα χέρια και στον αυχένα. Μάλιστα, είναι ακόμα συχνότερη στα γόνατα, που πέραν της φθοράς από τον χρόνο, είναι οι αρθρώσεις που δέχονται και τη μεγαλύτερη καταπόνηση.
Η οστεοαρθρίτιδα δείχνει να προτιμά τις γυναίκες, τους υπέρβαρους, άτομα με οικογενειακό ιστορικό, αλλά και άτομα που πάσχουν ήδη από μια άλλη πάθηση των αρθρώσεων. Επίσης, είναι ευκολότερο να εμφανιστεί, όταν προϋπάρχει ένας τραυματισμός στην άρθρωση, ο οποίος την έχει καταστήσει πιο ευαίσθητη στη νόσο.
Μέσω της οστεοαρθρίτιδας διαβρώνεται ουσιαστικά η επιφάνεια της άρθρωσης και προκαλείται βλάβη, που εμποδίζει τη φυσιολογική κίνησή της. Έτσι, ο χόνδρος φθίνει, αναπτύσσονται οστεόφυτα στην άκρη της άρθρωσης, ενώ προκαλούνται οίδημα στον αρθρικό υμένα και σκλήρυνση του αρθρικού θύλακου και των συνδέσμων. Σε πολύ βαριές μορφές ο χόνδρος γίνεται τόσο λεπτός που τα οστά τρίβονται, ενώ η άρθρωση μπορεί ακόμα και να αλλάξει σχήμα.
Τα πλέον χαρακτηριστικά συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας είναι ο πόνος και ο τριγμός κατά την κίνηση της άρθρωσης, η δυσκαμψία σε κατάσταση ανάπαυσης της άρθρωσης, αλλά και η εμφάνιση οιδημάτων. Ο ασθενής μάλιστα αισθάνεται πως η άρθρωσή του δεν μπορεί να πραγματοποιήσει την κίνηση στο πλήρες εύρος της. Σε προχωρημένες οστεοαρθρίτιδες ο πόνος είναι παρών ακόμα και όταν δεν κινείται η άρθρωση.
Οστεοαρθρίτιδα και θεραπεία
Αρχικά η αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας είναι συντηρητική και περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία για την ενδυνάμωση των μυών γύρω από τις πάσχουσες αρθρώσεις, ειδική φαρμακευτική αγωγή, ενδοαρθριδικές ενέσεις με υαλουρονικό οξύ, αλλά και βιολογικές θεραπείες. Όλες αυτές οι μέθοδοι αφορούν αρχόμενες ή ελαφράς μορφής οστεοαρθρίτιδες.
Αρθροσκόπηση και αρθροπλαστική
Το επόμενο βήμα της συντηρητικής αγωγής, όταν αυτή δεν δείχνει να αποδίδει, είναι η αρθροσκόπηση για περιπτώσεις όμως αρχόμενης αρθρίτιδας. Κατά την αρθροσκόπηση, που είναι μια διαγνωστική και ελάχιστα επεμβατική θεραπευτική μέθοδος, επιδιορθώνονται μικρές βλάβες στην επιφάνεια της άρθρωσης. Σε συνδυασμό με βιολογικές θεραπείες με βλαστοκύτταρα και PRP μπορεί να ανακουφίσει τον ασθενή.
Στις σοβαρές περιπτώσεις όμως, όπου η φθορά της άρθρωσης έχει εξελιχθεί πολύ, επιλέγεται η αντικατάστασή της με μόσχευμα, δηλαδή η επέμβαση της αρθροπλαστικής -μερικής ή ολικής- που συνήθως διενεργείται στο γόνατο και στο ισχίο. Η φθαρμένη αρθρική επιφάνεια αντικαθίσταται από πρόθεση ειδικών κραμάτων τιτανίου και ατσαλιού που προσομοιάζει στη φυσιολογική άρθρωση.
Αρθροπλαστική ελάχιστης επεμβατικότητας (MIS)
Πέραν της κλασικής αρθροπλαστικής, πλέον υπάρχουν τεχνικές μικρής επεμβατικότητας, οι λεγόμενες αρθροπλαστικές MIS (Minimally Invasive Surgery), που μέσω πολύ μικρότερων τομών και χωρίς να τραυματίζονται τα ανατομικά στοιχεία της άρθρωσης, οδηγούν σε πολύ καλύτερα αποτελέσματα και με λιγότερη επιβάρυνση του ασθενούς. Οι μυικές βλάβες αποφεύγονται, η απώλεια αίματος ελαχιστοποιείται, άρα και το ενδεχόμενο μετάγγισης αίματος, το χειρουργείο διαρκεί λιγότερο από μία ώρα, ο μετεγχειρητικός πόνος σχεδόν εκμηδενίζεται, η πιθανότητα επιπλοκών περιορίζεται σημαντικά και ο ασθενής επιστρέφει ταχύτερα στις δραστηριότητές του, ενώ ανακτά άμεσα την κινητικότητα της άρθρωσής του ήδη από την πρώτη ημέρα του χειρουργείου. Μεταξύ των πιο γνωστών τεχνικών αρθροπλαστικής MIS περιλαμβάνονται η κλασική, η ΑMIS, η ALMIS και η mini posterior.
Ρομποτικά υποβοηθούμενη αρθροπλαστική (σύστημα MAKO)
Η πλέον σύγχρονη όμως μέθοδος για τη χειρουργική αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας είναι η ρομποτικά υποβοηθούμενη αρθροπλαστική. Τα τελευταία χρόνια η ρομποτική τεχνολογία βοηθά στην άρτια εκτέλεση από τεχνικής πλευράς του χειρουργείου (ελαχιστοποίηση του ανθρώπινου λάθους-μεγιστοποίηση της χειρουργικής ακρίβειας). Εν προκειμένω το ρομποτικό σύστημα MAKO εξασφαλίζει τη σωστή επιλογή μεγέθους και τοποθέτησης των προθέσεων, την ευθυγράμμιση του σκέλους, τη διατήρηση της τάσης των μαλακών μορίων σε όλο το εύρος κίνησης της άρθρωσης, την αποκατάσταση της εμβιομηχανικής της άρθρωσης και την αποφυγή διεγχειρητικών επιπλοκών, πετυχαίνοντας το καλύτερο λειτουργικό αποτέλεσμα και τη μακροβιότερη επιβίωση της αρθροπλαστικής.
Παράλληλα, επιτρέπει στον ιατρό να εξατομικεύσει τον σχεδιασμό του χειρουργείου για κάθε ασθενή, πριν καν αυτό ξεκινήσει, και να διασφαλίσει την άριστη τοποθέτηση των εμφυτευμάτων στην προσχεδιασμένη και ιδεατή θέση για τη δική του μοναδική ανατομία και ταυτόχρονα την ιδανική εξισορρόπηση των συνδεσμικών στοιχείων της άρθρωσης. Με το σύστημα ρομποτικής υποβοήθησης MAKO μπορεί να διενεργηθεί τόσο ολική όσο και μερική αρθροπλαστική.
Σε σύγκριση με την κλασική εγχειρητική τεχνική η ρομποτικά υποβοηθούμενη αρθροπλαστική πετυχαίνει καλύτερη επιλογή μεγέθους και τοποθέτηση των προθέσεων, είναι λιγότερο επεμβατική μέθοδος, άρα μειώνει τον μετεγχειρητικό πόνο, εξασφαλίζει ταχύτερη μετεγχειρητική κινητοποίηση του ασθενούς, πετυχαίνει καλύτερο εύρος κίνησης της άρθρωσης, απαιτεί μικρότερο χρόνο νοσηλείας και εξασφαλίζει καλύτερο λειτουργικό αποτέλεσμα για τον ασθενή στην άμεση μετεγχειρητική περίοδο.
Μάλιστα, η Κλινική Euromedica Κυανούς Σταυρός Θεσσαλονίκης είναι εδώ και λίγο καιρό η πρώτη και μοναδική στη Βόρεια Ελλάδα που παρέχει μέσω του εξειδικευμένου Τμήματος Ρομποτικής Ορθοπαιδικής που διαθέτει υπηρεσίες ολικής αρθροπλαστικής γόνατος και ισχίου με τη χρήση του ρομποτικού συστήματος Mako.
Οι εξελίξεις στην ορθοπαιδική χειρουργική έχουν δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια νέα δεδομένα για τους πάσχοντες από αρθρίτιδα, οι οποίοι έχουν πλέον πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να ζήσουν μια ζωή χωρίς πόνο και περιορισμένη λειτουργικότητα.
