Τα γλοιώματα αποτελούν μια ετερογενή ομάδα όγκων εγκεφάλου. Οι πιο συχνές μορφές στους ενήλικες είναι τα υψηλής κακοήθειας νεοπλάσματα που προέρχονται από τα αστροκύτταρα και τα ολιγοδενδροκύτταρα (βοηθητικά κύτταρα του εγκεφάλου). Πρόκειται για επιθετικούς όγκους. Παρά την κακή πρόγνωση, η θεραπεία αυτών των εξεργασιών μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τους ασθενείς αυξάνοντας την ποιότητα ζωής και το προσδόκιμο επιβίωσης. Αποτελεσματικές μορφές αντιμετώπισης είναι η χειρουργική εξαίρεση, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία.
Σκοπός της χειρουργικής θεραπείας είναι η επιβεβαίωση της διάγνωσης, η βελτίωση των συμπτωμάτων από την αυξημένη ενδοκράνια πίεση και την τοπική επίδραση του όγκου, η αύξηση της επιβίωσης και η μείωση της χρήσης κορτικοειδών. Η ολική αφαίρεση παρουσιάζει συχνά ιδιαίτερες δυσκολίες. Ο όγκος μπορεί να έχει διηθητικό χαρακτήρα, πολύ έντονη αιμάτωση ή να βρίσκεται σε μια περιοχή του εγκεφάλου όπου εντοπίζονται σημαντικές λειτουργίες όπως η κίνηση, η αισθητικότητα και η ομιλία. Ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις όμως, η απλή αποσυμπίεση είναι ευεργετική. Μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα και να συνδράμει ώστε οι πρόσθετες θεραπείες όπως η ακτινοβολία και η χημειοθεραπεία να είναι πιο αποτελεσματικές. Οι ισχύουσες κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν τη ριζικότερη δυνατή αφαίρεση του όγκου χωρίς να επηρεαστεί ο γειτονικός υγιής νευρικός ιστός. Κλινικές έρευνες έχουν δείξει επανειλημμένα ότι η έκταση της εξαίρεσης σχετίζεται με καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά την εμφάνιση υποτροπής της ασθένειας.
Ο διαχωρισμός των ορίων του όγκου από τον υγιή νευρικό ιστό είναι συχνά πολύ δύσκολος, ακόμα και για πολύ έμπειρους νευροχειρουργούς. Σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται έντονα διηθητική συμπεριφορά της εξεργασίας με συγκεχυμένα όρια. Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει είτε σε τραυματισμό υγιούς ιστού, είτε σε αποτυχία ολικής αφαίρεσης του κακοήθους νεοπλάσματος. Για αυτό το λόγο έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για την εύρεση μιας μεθόδου καλύτερης εντόπισης και διάκρισης του κακοήθους ιστού κατά τη διάρκεια του χειρουργείου.
Το 5-Αμινολεβουλινικό οξύ (ALA) είναι ένα φαρμακευτικό προϊόν που χρησιμεύει ως μεταβολικός δείκτης κακοήθων κυττάρων γλοιώματος. Το 5-Αμινολεβουλινικό οξύ είναι ένας φυσικός μεταβολίτης που συναντάται κατά τη βιοσύνθεση της αίμης. Πειραματικές και κλινικές έρευνες έχουν δείξει ότι το 5-Αμινολεβουλινικό οξύ προσλαμβάνεται από κακοήθη κύτταρα γλοιώματος και μετατρέπεται σε ισχυρώς φωσφορίζουσες πορφυρίνες και ειδικά σε πρωτοπορφυρίνη (PpIX). Η εξωγενής χορήγηση ALA έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη παραγωγή και συσσώρευση πρωτοπορφυρίνης IX στο νεοπλασματικό ιστό. Όταν φωτιστεί ο ιστός αυτός με ειδικό φωτισμό μπορεί να ξεχωρίσει από το γύρω υγιές παρέγχυμα λόγω του κόκκινου φωσφορισμού που παρουσιάζει. Με τη χρήση ειδικών μοντέρνων μικροσκοπίων με ειδικά φίλτρα μπορούν οι πιστοποιημένοι νευροχειρουργοί να επιτύχουν πιο εκτεταμένη και ασφαλή εξαίρεση του όγκου. Κλινικές έρευνες έχουν δείξει κλινικά ανώτερα αποτελέσματα με τη χρήση 5-Αμινολεβουλινικού οξέος.
Είμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε ότι η κλινική μας, Euromedica Κυανούς Σταυρός Θεσσαλονίκης, διαθέτει τελευταίας τεχνολογίας μικροσκόπια LEICA με τη δυνατότητα χρήσης 5ALA, καθώς και την ανάλογη πιστοποίηση.
Κατάλληλοι ασθενείς για εξαίρεση όγκου με τη βοήθεια 5ALA είναι όλοι οι ασθενείς με κακοήθη γλοιώματα ή ασθενείς με ισχυρή υποψία ύπαρξης κακοήθους γλοιώματος. Πρόκειται για ασφαλή μέθοδο. Με τη βοήθεια της και την παράλληλη χρήση της νευροπλοήγησης, της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας και της διεγχειρητικής νευροπαρακολούθησης, που ήδη αποτελούν ρουτίνα στην κλινική μας, επιτυγχάνονται σήμερα τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα στη χειρουργική αυτών των δύσκολων και απαιτητικών εξεργασιών.
*Δημήτριος Ζευγαρίδης, Νευροχειρουργός, Επιστημονικά Υπεύθυνος του Νευροχειρουργικού Τμήματος της Κλινικής Κυανούς Σταυρός Θεσσαλονίκης
