Οι βλάβες του αρθρικού χόνδρου του γόνατος συμπεριλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα βλαβών, από μεμονωμένα τοπικά ελλείμματα αρθρικού χόνδρου έως γενικευμένη εκφυλιστική αρθρίτιδα με εκτεταμένες βλάβες του χόνδρου σε περισσότερα σημεία της άρθρωσης του γόνατος. Υπάρχει πληθώρα θεραπευτικών επιλογών. Η επιτυχία της θεραπείας προϋποθέτει σωστή διάγνωση, εξοικείωση του θεράποντα ιατρού με όλες τις μεθόδους, σωστή ένδειξη με βάση τα διαγνωστικά αποτελέσματα και συνυπολογισμό των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του κάθε ασθενούς.
Αιτιολογία
- Οξύς τραυματισμός
- Παλιός τραυματισμός με επακόλουθη χρόνια αστάθεια της άρθρωσης
- Διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα
Συμπτώματα-Διάγνωση
Τα κύρια συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται ένας ασθενής με βλάβες του αρθρικού χόνδρου είναι ο πόνος, τις περισσότερες φορές εντοπισμένος σε ένα συγκεκριμένο σημείο, οιδήματα, δυσκαμψία. Μερικές φορές εμφανίζεται μπλοκάρισμα κατά την κίνηση και αστάθεια. Συνήθως υπάρχει στο ιστορικό τραυματισμός του γόνατος, ενώ μερικές φορές διαγιγνώσκονται ως τυχαίο εύρημα μετά από μαγνητική τομογραφία του γόνατος ή κατα τη διάρκεια αρθροσκόπησης του γόνατος για άλλη αιτιολογία.
Η κλινική εξέταση σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να περιλαμβάνει πλήρη ανάλυση της κινητικότητας του γόνατος, του τύπου της βάδισης του ασθενούς, έλεγχο των συνδεσμικών στοιχείων καθώς και του άξονα του κάτω άκρου. Για τη διάγνωση χρειάζεται αρχικά ακτινολογικός έλεγχος του γόνατος ώστε να εκτιμηθεί εάν υπάρχει προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα ή κάποια διαταραχή της επιγονατίδας ή του άξονα του κάτω άκρου. Για μικρότερες ή μεμονωμένες βλάβες του χόνδρου η εξέταση εκλογής είναι η μαγνητική τομογραφία.
Θεραπεία
- Συντηρητική αντιμετώπιση ανάλογα με την έκταση της βλάβης, την ηλικία καθώς και τις απαιτήσεις του ασθενούς σε καθημερινή σωματική επιβάρυνση.
- Αρθροσκοπικές τεχνικές:
- Αρθροσκοπική χονδροπλαστική/Debridement σε περιπτώσεις μερικού πάχους βλαβών με μεγάλη έκταση και ασταθή τμήματα χόνδρου.
- Μικροκατάγματα/Μικροτρυπανισμοί, σε περιορισμένης έκτασης (λιγότερο απο 2x2cm), ολικού πάχους βλάβες του χόνδρου. Μέσω των μικρών τρυπών που πραγματοποιούνται αναδύονται βλαστοκύτταρα στην επιφάνεια στην περιοχή της βλαβης και δημιουργούν ινώδη χόνδρο.
- Τεχνική AMIC(Autologous Matrix-induced Chondrogenesis): συνδυασμός μικροτρυπανισμών με τοποθέτηση μιας βιολογικής μεμβράνης στη βλάβη για υποστήριξη της διαφοροποίησης των κυττάρων σε χονδροκύτταρα.
- Αυτόλογη Μεταμόσχευση Οστεοχόνδρινων Κυλίνδρων (ΟΑΤS). Οστεοχόνδρινοι κύλινδροι μεταφέρονται με ειδικά εργαλεία από μία μη φορτίζουσα επιφάνεια της άρθρωσης στην περιοχή της βλάβης. Προτιμάται σε περιπτώσεις όπου συνυπάρχει βλάβη και του υποκείμενου οστού.
- Αυτόλογη μεταμόσχευση χονδροκυττάρων (ACI).
- Μετά από λήψη χονδροκυττάρων από υγιές σημείο της άρθρωσης μπορεί να γίνει είτε άμεση εμφύτευση αυτών, μετά από επεξεργασία, στο σημείο της βλάβης κατα τη διάρκεια του ίδιου χειρουργείου, είτε μετά από βιολογική καλλιέργεια των χονδροκυττάρων σε ειδικό εργαστήριο η αρθροσκοπική ή με μία μικρή τομή αυτόλογη μεταμόσχευσή τους μετά από περίπου 3 εβδομάδες.
Οι βλάβες του χόνδρου του γόνατος δεν σημαίνουν αναγκαστικά ότι ξεκίνησε η καταστροφή της άρθρωσης. Η ανάπτυξη όλων αυτών των τεχνικών ελάχιστης επεμβατικότητας παρέχει τη δυνατότητα αποκατάστασης του προβλήματος και καθυστέρηση της προοδευτικής εκφύλισης της άρθρωσης. Βασική προϋπόθεση βέβαια είναι η μακροχρόνια εξοικείωση του ιατρού με όλες τις τεχνικές καθώς και με τεχνικές αποκατάστασης συνοδών βλαβών (αποκατάσταση συνδεσμικών βλαβών, βλαβών των μηνίσκων, διόρθωσης του άξονα του κάτω άκρου κτλ), η γνώση και εφαρμογή των σωστών ενδείξεων καθώς και η σωστή και πλήρης πληροφόρηση του ασθενούς για την έκταση του προβλήματος και τις θεραπευτικές επιλογές.
Γράφει ο κ. Ιωάννης Μ. Χλιαβώρας, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, τ. Επιμελητής & υπεύθυνος του τομέα αρθροσκοπικών επεμβάσεων και χειρουργικής χόνδρου του Klinikum Hochsauerland, πιστοποιημένος αρθροσκόπος της Γερμανικής Αρθροσκοπικής Εταιρείας (AGA).
