Ο πόνος στη μέση αποτελεί ένα από τα συχνότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος και μια από τις πιο συχνές αιτίες επίσκεψης στον γιατρό. Στις περισσότερες περιπτώσεις παρατηρείται ύφεση των συμπτωμάτων, είτε αυτόματα είτε ως απάντηση σε κάποια μορφή συντηρητικής αγωγής (φαρμακευτική αγωγή, φυσιοθεραπεία, μυϊκή ενδυνάμωση, αλλαγή κινητικών συνηθειών). Σε αρκετές περιπτώσεις, όμως, ο οργανισμός δεν ανταποκρίνεται επαρκώς και η όποιας μορφής συντηρητική αγωγή αποδεικνύεται αναποτελεσματική.
Ανάλογα με τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης και της ακτινολογικής διερεύνησης (συνήθως με μαγνητική τομογραφία), είναι δυνατόν να χρειαστεί η διενέργεια, σταδιακά, πιο επεμβατικών πρακτικών. Αυτές μπορεί να ξεκινούν από απλές, στοχευμένες εγχύσεις φαρμάκων σε συγκεκριμένα σημεία υπό ακτινολογική καθοδήγηση, από διαδερμικές τεχνικές συρρίκνωσης του μεσοσπονδύλιου δίσκου και καυτηριασμό σημείων παραγωγής πόνου και να φτάνουν σε ανοιχτές επεμβάσεις με αποσυμπίεση νευρικών ιστών και τεχνικές στήριξης και αντικατάστασης σπονδύλων. Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν μεγάλες αλλαγές στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης. Σήμερα είναι δυνατή η αντιμετώπιση ακόμη και πολύπλοκων προβλημάτων με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, σχεδόν ατραυματικά.
Δισκοκήλη – Στένωση του σπονδυλικού σωλήνα
Για την αντιμετώπιση της δισκοκήλης και της στένωσης του σπονδυλικού σωλήνα μπορεί σήμερα να επιτευχθεί η αποσυμπίεση του νευρικού ιστού μέσα από ελάχιστες τομές, με τη μικροδισκεκτομή και την τρηματεκτομή αντίστοιχα. Η χρήση του μικροσκοπίου ή κατά περίπτωση του ενδοσκοπίου προσφέρει μεγάλη μεγέθυνση και άριστο φωτισμό. Με αυτόν τον τρόπο, περιορίζεται το χειρουργικό τραύμα σε ελάχιστα εκατοστά. Με αυτές τις κομψές τεχνικές, μπορεί να αποτραπεί η ιατρογενής αστάθεια που συναντούμε συχνά σε άλλες μεθόδους, όπως η πεταλεκτομή, και να αποφευχθεί μια σπονδυλοδεσία. Οι ασθενείς κινητοποιούνται μερικές ώρες μετά την επέμβαση και μπορούν να γυρίσουν στις καθημερινές δραστηριότητές τους.
Κατάγματα σπονδυλικής στήλης
Τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης αποτελούν πεδίο μεγάλων αλλαγών στη χειρουργική αντιμετώπιση. Υπήρξε εισαγωγή νέων, καθώς και βελτιστοποίηση καθιερωμένων τεχνικών. Η κυφοπλαστική είναι μια μοντέρνα, ελάχιστη επεμβατική μέθοδος. Τοποθετείται υπό ακτινολογική καθοδήγηση μέσω μιας πολύ μικρής τομής δέρματος μια ειδική βελόνα και ένα ειδικό μπαλόνι, το οποίο φουσκώνει αργά, αποκαθιστώντας το ύψος του σπονδύλου. Η ακόλουθη έγχυση αστικού τσιμέντου ενδυναμώνει και στερεοποιεί το οστό, ανακουφίζοντας συγχρόνως από τον πόνο. Μπορεί να διενεργηθεί από έμπειρα χέρια σε ελάχιστα λεπτά.
Παρουσιάζει μηδαμινές επιπλοκές και δίνει τη δυνατότητα ακόμα και σε εύθραυστους, ηλικιωμένους ασθενείς να βρουν μια γρήγορη, ασφαλή και ανώδυνη λύση στο δύσκολο και επώδυνο πρόβλημα ενός σπονδυλικού κατάγματος. Η διαδερμική σπονδυλοδεσία αποτελεί εξέλιξη της κλασικής σπονδυλοδεσίας. Οι βίδες και οι ράβδοι μπορούν να τοποθετηθούν διαδερμικά μέσα από ελάχιστες τομές και με μεγάλη ακρίβεια και ασφάλεια, με τη βοήθεια διπλού ακτινολογικού ελέγχου ή νευροπλοήγησης. Έτσι, μειώνεται ο τραυματισμός των παρασπονδυλικών μυών και διατηρείται η καλή αιμάτωσή τους. Μειώνονται η απώλεια αίματος και ο μετεγχειρητικός πόνος. Επιτυγχάνεται γρηγορότερη και ευκολότερη κινητοποίηση του ασθενούς, καθώς και μικρότερη παραμονή στην κλινική.
Σπονδυλικές δυσμορφίες
Ακόμα και στην περίπτωση εκτεταμένων σπονδυλικών δυσμορφιών, όπως η σπονδύλωση, η σπονδυλολίσθηση, η σκολίωση ή η κύφωση, είναι σήμερα δυνατόν να περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό το χειρουργικό τραύμα και να αυξηθεί η ακρίβεια τοποθέτησης των υλικών σπονδυλοδεσίας με τη χρήση διαδερμικών τεχνικών, διπλού ακτινολογικού ελέγχου, νευροπλοήγησης ή με τη χρήση κατά περίπτωση ρομποτικής καθοδήγησης.
Αρθρίτιδα μικρών αρθρώσεων, ιερολαγονίτιδα, δισκοπάθεια
Σε πολλές περιπτώσεις διαπιστώνεται ότι πηγή του πόνου στη μέση δεν είναι τόσο η εκτεταμένη αστάθεια ή η πίεση του νευρικού ιστού, αλλά η αρθρίτιδα των ζυγοαποφυσιακών και ιερολαγόνιων αρθρώσεων ή η εκφύλιση του δίσκου. Στοχευμένες εγχύσεις φαρμάκου υπό ακτινολογικό έλεγχο, καυτηριασμός νευρικών απολήξεων με τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων, καθώς και τεχνικές διαδερμικής συρρίκνωσης του δίσκου αποτελούν ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους, οι οποίες μπορούν να προσφέρουν στους ασθενείς ανακούφιση και καλή ποιότητα ζωής.
Ο σημαντικότερος παράγοντας επιτυχίας στη θεραπευτική αντιμετώπιση των χειρουργικών προβλημάτων της σπονδυλικής στήλης, πέρα από την άψογη τεχνική, είναι η σωστή ένδειξη και επιλογή της κατάλληλης μεθόδου για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά. Είναι σημαντική η ολιστική αντιμετώπισή του, καθώς και η σφαιρική κάλυψη των αναγκών του, τόσο των σωματικών και ανατομικών όσο και των ψυχολογικών που απορρέουν από τον χρόνιο πόνο.
Δρ. Δημήτρης Ζευγαρίδης
Διευθυντής Νευροχειρουργικού
Τμήματος Κλινικής Euromedica, Κυανούς
Σταυρός Θεσσαλονίκης
