Η αξονική στεφανιογραφία είναι μία ανώδυνη, μη επεμβατική διαγνωστική εξέταση για την απεικόνιση των στεφανιαίων αγγείων. Είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται παγκοσμίως σε ευρεία κλίμακα εδώ και δυο δεκαετίες περίπου για τον έλεγχο κυρίως προσυμπτωματικών ασθενών.Η αξονική στεφανιογραφία εφαρμόζεται στην κλινική Euromedica Κυανούς Σταυρός από το 2006 (πάνω από 10.000 εξεταζόμενοι) από εξειδικευμένο και έμπειρο προσωπικό (γιατροί, τεχνολόγοι, νοσηλευτές) με μηχανήματα σύγχρονης τεχνολογίας αιχμής.
Ποιοι έχουν ένδειξη για αξονική στεφανιογραφία;
Από την αξονική στεφανιογραφία μπορούν να επωφεληθούν οι ασυμπτωματικοί ασθενείς με αυξημένους παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο, ασθενείς με αμφίβολα αποτελέσματα από τον υπόλοιπο καρδιολογικό έλεγχο ή επίβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό, καθώς και σε περίπτωση υποψίαςανωμαλιών στεφανιαίων αρτηριών. Επίσης, η εξέταση είναι χρήσιμη στο προεγχειρητικό έλεγχο (μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις, TAVI κτλ).
Πώς γίνεται η εξέταση;
Μετά τη λεπτομερή ενημέρωση του ασθενούς και την ειδική προετοιμασία του, η εξέταση γίνεται σε σύγχρονο αξονικό τομογράφο τύπου 128 τομών (GE, CT OPTIMA 660) πριν και μετά την bolus ενδοφλέβια χορήγηση ιωδιούχου σκιαστικού μέσου. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, μία πηγή ακτινώνΧ θα περιστραφεί γύρω από το σώμα του ασθενούς, λαμβάνοντας πολλαπλές εγκάρσιες εικόνες του καρδιαγγειακού σχηματισμού. Εν συνεχεία, με τη βοήθεια εξελιγμένων προγραμμάτων (software) θα απεικονιστούν τα στεφανιαία αγγεία και θα δημιουργηθούν τρισδιάστατες εικόνες, οι οποίες είναι απαραίτητες για καλύτερη εκτίμηση της ανατομίας.
Ο ασθενής δέχεται μεγάλη δόση ακτινοβολίας;
Η δόση της ακτινοβολίας που δέχεται κάποιος από μια αξονική στεφανιογραφία είναι μικρή με τους σύγχρονους αξονικούς τομογράφους. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας των αξονικών τομογράφων και τη συνεχή βελτίωση των λογισμικών, η δόση έχει μειωθεί σημαντικά και είναι αντίστοιχη, συχνά μικρότερη, της δόσης της κλασικής στεφανιογραφίας.
Είναι χρονοβόρος η εξέταση;
Η κάθε σάρωση του καρδιαγγειακού σχηματισμού που γίνεται στον αξονικό τομογράφο διαρκεί ελάχιστα δευτερόλεπτα. Η όλη διαδικασία συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης, της προετοιμασίας και της ενημέρωσης του ασθενούς δεν διαρκεί πάνω από 30 λεπτά.
Τι προετοιμασία θα πρέπει να κάνει κάποιος πριν την εξέταση;
Ο εξεταζόμενος θα πρέπει οπωσδήποτε πριν την εξέταση να κάνει κάποιες εξετάσεις αίματος (ουρία και κρεατινίνη), ώστε να είμαστε σίγουροι ότι είναι ασφαλής η χορήγηση σκιαγραφικού μέσου. Σε περίπτωση ιστορικού αλλεργιών θα πρέπει να γίνει ειδική προετοιμασία με αντισταμινικά φάρμακα. Επίσης, πριν την εξέταση πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση καφέ και το κάπνισμα.
Πριν την εξέταση ο ασθενής ακολουθεί ένα συγκεκριμένο φαρμακευτικό πρωτόκολλο, ώστε η εξέταση να γίνει με καλή «διαγνωστική ποιότητα».
Τι μπορεί να ελέγξει κάποιος μ’ αυτή την εξέταση;
Η εξέταση γίνεται σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση, μπορούμε να δούμε αν τα στεφανιαία αγγεία έχουν ή όχι αποτιτανωμένες αθηρωματικές πλάκες. Σε περίπτωση που τα αγγεία έχουν πολλές αθηρωματικές πλάκες με ασβέστιο (μεγάλο φορτίο ασβεστίου), αυτό περιορίζει τη διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου. Για το λόγο αυτό, δεν προχωράμε στη δεύτερη φάση και παραπέμπουμε τον εξεταζόμενο στον θεράποντα γιατρό (π.χ. καρδιολόγο) για να ληφθεί απόφαση για περαιτέρω έλεγχο με διενέργεια κλασικής στεφανιογραφίας. Ωστόσο, οι μελέτες έχουν δείξει ότι και σε εξεταζόμενους που δεν ανιχνεύεται καθόλου ασβέστιο σε στεφανιαίες αρτηρίες, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να βρούμε μη επασβεστωμένες αθηρωματικές πλάκες στα στεφανιαία αγγεία.
Στη δεύτερη φάση, κατά την οποία χορηγείται η σκιαγραφική ουσία, διαπιστώνουμε αν τα αγγεία παρουσιάζουν αθηρωματικές πλάκες (επασβεστωμένες και μη), οι οποίες προκαλούν στενώσεις του αυλού αυτών. Το πλεονέκτημα της μεθόδου έναντι της κλασικής στεφανιογραφίας είναι ότι εκτός από τη στένωση του αγγείου και το μήκος της βλάβης, απεικονίζεται και το τοίχωμα του αγγείου. Σύγχρονοι αξονικοί τομογράφοι μεεξελιγμένα λογισμικάμπορούν να μελετήσουν αξιόπιστα την ύφη (σύσταση) των αθηρωματικών πλακών και να αναγνωρίσουν ποιες από αυτές έχουν κίνδυνο να αποκολληθούν και να προκαλέσουν έμφραγμα.
Επιπρόσθετα, με τη χρήση ειδικών προγραμμάτων και χωρίς να χρειαστεί επιπλέον σάρωση, άρα και ακτινοβολία, μπορεί να ελεγχθεί η λειτουργία της καρδιάς. Επιπλέον μπορούμε να ελέγξουμε παράλληλα (χωρίς επιπλέον σάρωση) τη θωρακική αορτή (για ανεύρυσμα ή διαχωρισμό), καθώς την πνευμονική αρτηρία για πνευμονική εμβολήκαι τους πνεύμονες για τυχόν ευρήματα.
Είναι τα αποτελέσματα αξιόπιστα σε σύγκριση με την κλασική στεφανιογραφία;
Η κλασική στεφανιογραφία είναι αναμφισβήτητα η μέθοδος αναφοράς για τον έλεγχο των στεφανιαίων αγγείων. Παράλληλα όμως είναι μια επεμβατική μέθοδος και απαιτεί μια μικρής διάρκειας νοσηλεία.
Η αξονική στεφανιογραφία είναι μια καταξιωμένη, αξιόπιστη και ευρέως χρησιμοποιούμενη μέθοδος για τον έλεγχο των στεφανιαίων αγγείων. Μετά από μελέτες ετών, είναι αναγνωρισμένη η υψηλή ευαισθησία της στην ανάδειξη στενώσεων στα στεφανιαία αγγεία, η οποία κυμαίνεται μεταξύ 95-98% ανάλογα με την εμπειρία του κέντρου μελέτης (αρκετά πιο ευαίσθητη απ’ ότι ο σπινθηρογραφικός έλεγχος της καρδιάς). Σημαντικό πλεονέκτημα της μεθόδου αποτελεί και η υψηλή αρνητική προγνωστική αξία της (προσεγγίζει το 100%).
Σε περίπτωση που κάποιος έχει stent ή μοσχεύματα (by-pass);
Με τον σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό και λογισμικά είναι εφικτός ο έλεγχος της «βατότητας» της συντριπτικής πλειοψηφίας των stents.
Στην περίπτωση που θέλουμε να ελέγξουμε αορτοστεφανιαία μοσχεύματα, η αξονική στεφανιογραφία είναι η μέθοδος εκλογής. Μπορούμε να απεικονίσουμε τα μοσχεύματα σ’ όλο το μήκος τους, να ελέγξουμε την έκφυσή τους καθώς και την αναστόμωσή τους με τα στεφανιαία αγγεία. Επίσης, με μεγάλη ευκολία απεικονίζονται τα κλειστά μοσχεύματα.
Γράφει η Κα Τατιάνα Χριστοφορίδου, Ιατρός Ακτινολόγος, Συνεργάτης της Κλινικής Euromedica Κυανούς Σταυρός.
