ΟΡΙΣΜΟΣ
Η στυτική δυσλειτουργία (ΣΔ) ορίζεται ως η μόνιμη αδυναμία του άνδρα να πετύχει και να διατηρήσει μια στύση επαρκή για να πραγματοποιήσει ικανοποιητική σεξουαλική επαφή. Η ΣΔ συχνά έχει επίπτωση στη σωματική και ψυχοκοινωνική υγεία και επηρεάζει την ποιότητα ζωής τόσο των ασθενών όσο και των συντρόφων τους. Ταυτόχρονα, έχει αποδειχθεί ότι η ΣΔ σε αρκετές περιπτώσεις αποτελεί ένα πρώιμο σύμπτωμα στεφανιαίας νόσου και περιφερικής αγγειοπάθειας, και επομένως δε θα πρέπει να αντιμετωπίζεται μόνο ως πρόβλημα της ποιότητας ζωής των ασθενών, αλλά και ως παράγοντας κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών ασθενειών.
ΑΙΤΙΑ
Η ΣΔ μπορεί να προκαλείται από μια πληθώρα καταστάσεων και νόσων, οι οποίες αναλυτικά είναι:
Αγγειακά αίτια
•Καρδιαγγειακές νόσοι (υπέρταση, στεφανιαία νόσος, περιφερική αγγειοπάθεια κτλ)
•Σακχαρώδης Διαβήτης
• Υπερλιπιδαιμία
•Κάπνισμα
•Μείζονες επεμβάσεις πυέλου (ριζική προστατεκτομή) ή ακτινοθεραπεία (πυέλου ή οπισθοπεριτοναίου)
Νευρογενή αίτια
Κεντρικό Νευρικό Σύστημα
•Εκφυλιστικές διαταραχές (Πολλαπλή Σκλήρυνση, νόσος Parkinson, πολλαπλή ατροφία, κτλ)
•Κάκωση ή ασθένειες νωτιαίου μυελού
•Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
•Όγκοι του κεντρικού νευρικού συστήματος
Περιφερικό Νευρικό Σύστημα
•Σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι, ΙΙ
•Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
•Πολυνευροπάθεια
•Χειρουργική επέμβαση (μείζον χειρουργείο πυέλου, οπισθοπεριτοναίου, ριζική προστατεκτομή, επέμβαση
παχέος εντέρου, κτλ)
•Χειρουργική επέμβαση ουρήθρας (ουρηθροπλαστική σε στένωμα ουρήθρας κτλ)
Ανατομικά αίτια
•Υποσπαδίας, Επισπαδίας
•Μικροπενία
•Νόσος του Peyronie
Ορμονικά αίτια
•Υπογοναδισμός
•Υπερπρολακτιναιμία
•Υπερ και υποθυρεοειδισμός
•Υπερ και υποκορτιζολαιμία (Νόσος του Cushing, κτλ)
•Πολλαπλή ανεπάρκεια υπόφυσης και πολλαπλές ενδοκρινικές διαταραχές
Φαρμακευτικά αίτια
•Αντιυπερτασικά (θειαζιδικά διουρητικά, κτλ)
•Αντικαταθλιπτικά (εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης, τρικυκλικά)
•Αντιψυχωτικά (νευροληπτικά, κτλ)
•Αντι-ανδρογόνα (GnRH αγωνιστές και ανταγωνιστές)
•Ψυχαγωγικά ναρκωτικά (αλκοόλ, ηρωίνη, κοκαΐνη, μαριχουάνα, μεθαδόνη, συνθετικά ναρκωτικά, αναβολικά στεροειδή κτλ)
Ψυχογενή αίτια
•Γενικευμένες διαταραχές (πχ έλλειψη σεξουαλικής διέγερσης και διαταραχές στη σεξουαλική/συναισθηματική εγγύτητα)
•Περιστασιακές διαταραχές (πχ σχετικές με τη σύντροφο, την επίδοση ή κατάθλιψη)
Τραυματικής αιτιολογίας
•Κάταγμα πέους
•Κατάγματα πυέλου
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διαγνωστική προσέγγιση της ΣΔ περιλαμβάνει αρχικά τη λήψη ενός πλήρους ιατρικού και σεξουαλικού ιστορικού, ιδανικά με τη χρήση πιστοποιημένων ερωτηματολογίων (π.χ.IIEF), μέσω του οποίου θα αναγνωριστούν άλλες εκτός ΣΔ σεξουαλικές διαταραχές, κοινές αιτίες ΣΔ και αντιστρεπτοί παράγοντες κινδύνου ΣΔ, ενώ θα γίνει και μια συνολική εκτίμηση της ψυχικής υγείας του ασθενούς. Με τη φυσική εξέταση θα διερευνηθούν πιθανές ανωμαλίες του πέους, ασθένειες του προστάτη, σημεία υπογοναδισμού και θα γίνει μια αξιολόγηση του καρδιαγγειακού και νευρικού συστήματος του ασθενούς. Ο εργαστηριακός έλεγχος θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα λιπιδαιμικό προφίλ του ασθενούς και τη μέτρηση της ολικής τεστοστερόνης, ή αν ενδείκνυται της βιοδιαθέσιμης ή της ελεύθερης.
Σε ειδικές περιπτώσεις ασθενών (π.χ. με πρωτοπαθή ΣΔ, νέοι με ιστορικό πυελικού ή περινεϊκού τραύματος, με δυσμορφία πέους, με σύνθετες ψυχιατρικές ή ενδοκρινολογικές διαταραχές) μπορεί να απαιτηθεί η διενέργεια ειδικών διαγνωστικών εξετάσεων. Αυτές περιλαμβάνουν την καταγραφή της νυκτερινής στυτικής δραστηριότητας με τη χρήση Rigiscan, αγγειακές και νευρολογικές μελέτες, ενδοκρινολογικές δοκιμασίες και εξειδικευμένη ψυχιατρική εκτίμηση.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία της ΣΔ περιλαμβάνει αρχικά την αναγνώριση και αντιμετώπιση των θεραπεύσιμων αιτίων της, την αλλαγή του τρόπου ζωής με στόχο την τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου και την ενημέρωση και καθοδήγηση του ασθενούς και της συντρόφου του.
Οι θεραπευτικές επιλογές που υπάρχουν σήμερα είναι:
- Φάρμακα από το στόμα (αναστολείς PDE5 όπως σιλδεναφίλη, ταδαλαφίλη, αβαναφίλη)
- Θεραπεία με κρουστικά κύματα
- Ενδοπεϊκές ενέσεις
- Αντλία κενού
- Ενδοουρηθρική/τοπική χρήση αλπροσταδίλης
- Ορμονοθεραπεία σε έλλειψη τεστοστερόνης
- Πεϊκή πρόθεση
* Δρ Γεώργιος Γκότσος MSc, PhD, FEBUΧειρουργός Ουρολόγος
