Τι είναι και πως δημιουργείται;
Οι καρωτίδες είναι αρτηρίες που αιματώνουν τον εγκέφαλο. Η στένωση καρωτίδας δημιουργείται από την εναπόθεση λιπιδίων και ασβεστίου στο αυλό του αγγείου, με αποτέλεσμα τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας και συνεπώς τη στένωση του αγγείου. Η στένωση των καρωτίδων αναπτύσσεται σταδιακά με την πάροδο της ηλικίας.
Τι κίνδυνο διατρέχω;
Η στένωση των καρωτίδων είναι από τις κυριότερες αιτίες εγκεφαλικού επεισοδίου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η στένωση (αθηρωματική πλάκα) μπορεί μέσω εμβολικού μηχανισμού να προκαλέσει αιφνίδια διακοπή της αιμάτωσης τμήματος του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα τον θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων εντός λίγων λεπτών.
Ποιά είναι τα συμπτώματα της στένωσης καρωτίδας;
Στα αρχικά στάδια, η στένωση της καρωτίδας δεν προκαλεί συνήθως κάποια συμπτώματα. Συχνά παραμένει σιωπηλή (ασυμπτωματική) μέχρι την αιφνίδια πρόκληση παροδικού ή μόνιμου εγκεφαλικού επεισοδίου.
Τα συμπτώματα ενός εγκεφαλικού επεισοδίου μπορεί να είναι :
- Μούδιασμα ή αδυναμία στο πρόσωπο ή τα άκρα, συνήθως στη μία πλευρά του σώματος
- Αιφνίδια δυσκολία στην ομιλία και την κατανόηση του λόγου
- Αιφνίδια διαταραχή όρασης, στο ένα ή και τα δύο μάτια
- Ζάλη ή διαταραχές ισορροπίας
- Αιφνίδια κεφαλαλγία χωρίς συγκεκριμένη αιτία
Ποιοί είναι οι παράγοντες κινδύνου;
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Κάπνισμα
- Υψηλές τιμές χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων στο αίμα
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Ηλικία
- Οικογενειακό ιστορικό
- Παχυσαρκία
- Μειωμένη άσκηση
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση γίνεται κατά βάση με Triplex καρωτίδων και με αξονική ή μαγνητική αγγειογραφία τραχήλου και εγκεφάλου.
Επεμβάσεις καρωτίδων
Όταν τεθεί ένδειξη για επέμβαση σε έναν ασθενή με στένωση καρωτίδας, αυτή μπορεί να γίνει με την ανοικτή τεχνική (ενδαρτηρεκτομή καρωτίδος) ή με αναίμακτες μεθόδους, δηλαδή, την τοποθέτηση stent (ενδαγγειακή τεχνική). Η επιλογή της τεχνικής γίνεται με βάση τη ανατομία, τη μορφολογία της βλάβης και τη γενική κατάσταση του ασθενους.
Ενδαρτηρεκτομή καρωτίδας
Κατά τη διάρκεια της επέμβαση ο Αγγειοχειρουγός διενεργεί μια τομή στον τράχηλο. Η επέμβαση μπορεί να γίνει με αποκλεισμό της κυκλοφορίας με ειδικές κλάμπες ή με διατήρηση της αιμάτωσης στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια της επέμβασης με χρήση shunt. Ακολουθεί διάνοιξη του πάσχοντος αγγείου, αφαίρεση της αθηρωματικής πλάκας και συρραφή του αγγείου, συνήθως με τη χρήση patch.
Τι είδος αναισθησίας χρησιμοποιείται;
Η επέμβαση μπορεί να γίνει είτε υπό τοπική αναισθησία, είτε υπό γενική νάρκωση.
Ποια είναι η μετεγχειρητική πορεία;
Η παραμονή στο νοσοκομείο είναι 2-3 ημέρες. Χορηγείται στον ασθενή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή, συστήνεται παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης και περιοδικός επανέλεγχος (follow-up) από τον Αγγειοχειρουργό.
- Αγγειοπλαστική (stent) καρωτίδας
Η αγγειοπλαστική είναι μια αναίμακτη διαδερμική τεχνική, χωρίς τομές, που διενεργείται υπό τοπική αναίσθησία. Μετά από παρακέντηση στη βουβωνική χώρα, υπό ακτινοσκόπηση, προωθείται ένας καθετήρας και ένα σύρμα στην καρωτίδα. Κατόπιν έκπτυξης φίλτρου προστασίας του εγκεφάλου, προωθείται και εκπτύσσεται το stent στην περιοχή της στένωσης. Ακολουθεί διαστολή του stent με μπαλόνι και το τελικό αποτέλεσμα ελέγχεται με αγγειογραφία πρίν το τέλος της επέμβασης (διεγχειρητική DSA).
Ποιά είναι τα πλεονεκτήματα της σε σχέση με την ενδαρτηρεκτομή (ανοικτή επέμβαση);
- Αναίμακτη, ελάχιστα επεμβατική τεχνική
- Τοπική αναισθησία
- Αποφυγή χειρουργικής τομής
- Κατάλληλη για ασθενείς υψηλού κινδύνου
- Αποφυγή κάκωσης κρανιακών νεύρων
- Βραχεία (μονοήμερη) νοσηλεία
- Γρηγορότερη ανάρρωση
Ποια είναι η μετεγχειρητική πορεία;
Μετά την επέμβαση ο ασθενής πρέπει να παραμείνει ακίνητος για κάποιες ώρες. Χορηγείται αντιαιμοπεταλιακή αγωγή. Συνιστάται η αποφυγή άρσης βάρους για 24 ώρες και μέτρηση της αρτηριακής πίεσης τις πρώτες μέρες. Η παρακολούθηση μετεγχειρητικά γίνεται από τον Αγγειοχειρουργό ανά τακτά χρονικά διαστήματα (follow-up).
Γράφει ο κ. Γιαννόπουλος Αργύριος
Επ. Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής ΑΠΘ
Hon. Consultant University College London Hospital
