Του Δρα Παναγιώτη Δεληβοριά, χειρουργού*
Οι αριθμοί είναι αδιάψευστοι μάρτυρες μιας διεθνούς επιδημίας χωρίς τέλος που ακούει στο όνομα «παχυσαρκία». Περί τα 650 εκατομμύρια άτομα ανά τον κόσμο είναι σήμερα παχύσαρκα, ενώ πάνω από 1,9 δισ. είναι υπέρβαρα. Τα μεγέθη αυτά αποκαλύπτουν σε όλες του τις διαστάσεις το τεράστιο πρόβλημα, που γιγαντώνεται χρόνο με τον χρόνο.
Μάλιστα, ενδεικτικό της σοβαρότητάς του είναι πως ο αριθμός των βαριατρικών επεμβάσεων έχει εκτιναχθεί την τελευταία δεκαετία, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν τρόπους αντιμετώπισης της παχυσαρκίας, όχι μόνο για αισθητικούς λόγους, αλλά και γιατί η παχυσαρκία προλειαίνει το έδαφος για μια σειρά απειλητικών για τη ζωή παθήσεων, από τη στεφανιαία νόσο και το εγκεφαλικό επεισόδιο μέχρι τον καρκίνο και την κατάθλιψη.
Ως παχυσαρκία ορίζεται η αυξημένη εναπόθεση λίπους στον οργανισμό. Συνήθης τρόπος μέτρησής της είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος, δηλαδή το βάρος του ατόμου (σε κιλά) διαιρούμενο με το τετράγωνο του ύψους του (σε μέτρα). Με βάση δε τον υπολογισμό αυτό, παχύσαρκος θεωρείται ένας άνθρωπος του οποίου ο Δείκτης Μάζας Σώματος κυμαίνεται μεταξύ 30-35, ενώ πάνω από 35 και έως 50 είναι νοσογόνα παχύσαρκος.
Τρόποι αντιμετώπισης της παχυσαρκίας
Η καλύτερη θεραπεία για την παχυσαρκία είναι η πρόληψη, που περνά μέσα από την ανάπτυξη μιας ισορροπημένης σχέσης με το σώμα μας και κυρίως με τον εαυτό μας. Στην περίπτωση όμως που η πρόληψη αυτή δεν έχει επιτευχθεί και ο παχύσαρκος βρίσκεται αντιμέτωπος με τη νοσογόνο αυτή κατάσταση, η θεραπευτική προσέγγιση μπορεί να διέλθει από δύο οδούς: τη συντηρητική και τη χειρουργική.
Σε πρώτη φάση αντιμετώπιση της παχυσαρκίας πρέπει να είναι συντηρητική. Η αλλαγή του τρόπου ζωής του παχύσαρκου ατόμου, με έναν συνδυασμό δίαιτας, γυμναστικής και ειδικής διατροφής, είναι το πρώτο βήμα. Δεν είναι μια εύκολη διαδικασία, γι’ αυτό και η ψυχολογική υποστήριξη σε αυτή τη φάση είναι πολύ σημαντική. Άλλωστε, δεν είναι λίγοι οι παχύσαρκοι που υποτροπιάζουν, παρά την τεράστια προσπάθεια που έχουν καταβάλλει και σε μερικές περιπτώσεις παρά τη μεγάλη απώλεια βάρους που έχουν πετύχει, και φτάνουν και πάλι στο μηδέν.
Η συντηρητική θεραπεία απαιτεί μεγάλο ψυχικό σθένος από το παχύσαρκο άτομο και χρειάζεται χρόνο. Γι’ αυτό και συχνά η συντηρητική προσέγγιση αποτυγχάνει, φέρνοντας στο προσκήνιο τη χειρουργική θεραπεία, η οποία είναι και η αποτελεσματικότερη λύση. Ο τύπος της βαριατρικής επέμβασης που θα εφαρμοστεί στο παχύσαρκο άτομο εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων, από την ηλικία, το φύλο και τη σοβαρότητα των συνοδών νοσημάτων μέχρι τη βαρύτητα και το είδος της παχυσαρκίας, αλλά και τις προσδοκίες και τις ανάγκες του κάθε ασθενούς.
Οι βαριατρικές επεμβάσεις
Η βαριατρική χειρουργική περιλαμβάνει μια σειρά εξειδικευμένων επεμβάσεων: την επιμήκη γαστρεκτομή, τη γαστρική πτύχωση, τη γαστρική παράκαμψη, τη μίνι γαστρική παράκαμψη, τον γαστρικό ασκό, τον γαστρικό δακτύλιο και τις χολοπαγκρεατικές εκτροπές. Μεταξύ αυτών, η επιμήκης γαστρεκτομή, η γαστρική πτύχωση και η γαστρική παράκαμψη είναι οι πιο αποτελεσματικές και οι πιο δημοφιλείς.
Η επιμήκης γαστρεκτομή είναι η πιο συχνή βαριατρική επέμβαση σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Γνωστή και ως «γαστρικό μανίκι» συνίσταται στην επιμήκη εκτομή του 85% περίπου του στομάχου με σωληνοποίηση του εναπομείναντος τμήματος. Η εν λόγω επέμβαση οδηγεί σε απώλεια του 60-70% του πλεονάζοντος σωματικού βάρους, ενώ το ποσοστό των επιπλοκών είναι χαμηλό.
Μια σχετικά νέα μέθοδος μείωσης της γαστρικής χωρητικότητας χωρίς όμως γαστρεκτομή είναι η γαστρική πτύχωση, που προβλέπει την πτύχωση του στομάχου. Το ότι είναι μια νεόκοπη μέθοδος έχει ως συνέπεια να μην έχει αποδείξει την αντοχή της στον χρόνο, ενώ θεωρείται λιγότερο αποτελεσματική από την επιμήκη γαστρεκτομή.
Πριν την επικράτηση της επιμήκους γαστρεκτομής η πιο δημοφιλής βαριατρική επέμβαση διεθνώς ήταν η γαστρική παράκαμψη. Η επέμβαση αυτή έχει δύο σκέλη: το μεν πρώτο είναι ο περιορισμός της γαστρικής χωρητικότητας, το δε δεύτερο η δυσαπορρόφηση λόγω της παράκαμψης του μεγαλύτερου μέρους του στομάχου, του 12δακτύλου και ενίοτε άλλου τμήματος του λεπτού εντέρου. Η γαστρική παράκαμψη μεταφράζεται σε απώλεια του 70% του πλεονάζοντος σωματικού βάρους, ενώ έχει καλά μακροχρόνια αποτελέσματα. Μια απλούστερη παραλλαγή της γαστρικής παράκαμψης είναι η μίνι γαστρική παράκαμψη.
Μεταξύ των υπόλοιπων επεμβάσεων ξεχωρίζει η τοποθέτηση του γαστρικού ασκού, μια μέθοδος που επιλέγεται για να χάσει το παχύσαρκο άτομο προεγχειρητικά βάρος, ώστε να εγχειριστεί με ασφάλεια. Άλλωστε, πρόκειται για μια επέμβαση που προσφέρει μικρή απώλεια βάρους, το οποίο επανακτάται γρήγορα μετά την αφαίρεση του ασκού που έχει τοποθετηθεί γαστροσκοπικά σε 6 ή 12 μήνες.
Λιγότερο συνήθεις είναι η τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου και οι χολοπαγκρεατικές εκτροπές. Η μεν πρώτη χρησιμοποιήθηκε ευρέως τις προηγούμενες δεκαετίες, τείνει όπως πλέον να εγκαταλειφθεί, εξαιτίας των μακροχρόνιων επιπλοκών, αλλά και της ανεπάρκειας των αποτελεσμάτων της, οι δε δεύτερες, αν και είναι αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας στα πεδία της απώλειας βάρους και της βελτίωσης των συνοδών νοσημάτων και δη του σακχαρώδους διαβήτη, δεν τυγχάνουν ευρείας αποδοχής, εξαιτίας των επιπλοκών τους και της ισόβιας χορήγησης φαρμάκων που απαιτούν.
Εξειδίκευση στη βαριατρική χειρουργική
Το Τμήμα Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής Νοσογόνου Παχυσαρκίας & Μεταβολικών Διαταραχών της Κλινικής Euromedica Κυανούς Σταυρός διαθέτει εξειδίκευση στη βαριατρική χειρουργική. Δίνουμε μέσω των πλέον σύγχρονων βαριατρικών επεμβάσεων τη δυνατότητα στα παχύσαρκα άτομα να ονειρευτούν το μέλλον τους και να δημιουργήσουν ξανά τη ζωή τους, ορμώμενα από μια νέα βάση.
Στο εν λόγω Τμήμα έχει οργανωθεί πλήρης ομάδα παχυσαρκίας, με διαιτολόγο, ενδοκρινολόγο, ψυχίατρο, δύο γαστρεντερολόγους (gastric botox), εξειδικευμένη νοσηλεύτρια χειρουργείου για νοσογόνο παχυσαρκία, εξειδικευμένο έμπειρο αναισθησιολόγο και γραμματεία.
Ο σύγχρονος υλικοτεχνικός εξοπλισμός του Τμήματος περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ειδικά κρεβάτια στους θαλάμους, ειδική αίθουσα χειρουργείου τελευταίας γενιάς, χειρουργικά αναλώσιμα ειδικά για παχύσαρκους ασθενείς και αξονικό τομογράφο.
Μάλιστα, ο τύπος της βαριατρικής επέμβασης που θα επιλεγεί για το παχύσαρκο άτομο καθορίζεται από την ηλικία, το φύλο, τη σοβαρότητα των συνοδών νοσημάτων, τη βαρύτητα της παχυσαρκίας και το είδος της, αλλά και μια σειρά άλλων παραγόντων, σε συνδυασμό με τις ανάγκες, αλλά και τις προσδοκίες του ασθενούς. Στο πλαίσιο αυτό, προηγείται πάντα μια ειλικρινής και αναλυτική συζήτηση γιατρού και πάσχοντα, ώστε να υπάρχει μια σαφής εικόνα για το πώς το χειρουργείο θα αλλάξει τα δεδομένα και ποιος θα είναι ο αντίκτυπος του στη ζωή του παχύσαρκου ατόμου.
*Ο εξειδικευμένος χειρουργός Δρ Παναγιώτης Δεληβοριάς είναι ο επικεφαλής της έμπειρης ομάδας παχυσαρκίας του Τμήματος Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής Νοσογόνου Παχυσαρκίας και Μεταβολικών Διαταραχών της Κλινικής Euromedica Κυανούς Σταυρός. Επί 16,5 χρόνια, από το 2000 έως το 2016, εργάστηκε στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου, όπου ήταν υπεύθυνος του τμήματος προχωρημένης λαπαροσκοπικής χειρουργικής και χειρουργικής της παχυσαρκίας, από όπου παραιτήθηκε με τον βαθμό του διευθυντή.
Στα χρόνια αυτά οργάνωσε τη μοναδική τότε πλήρη ομάδα παχυσαρκίας στη Βόρειο Ελλάδα και χειρούργησε εκατοντάδες παχύσαρκους ασθενείς, με όλη τη γκάμα των βαριατρικών επεμβάσεων. Στη συνέχεια πραγματοποίησε στη Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης ιδιαίτερα επιτυχείς, μείζονες λαπαροσκοπικές επεμβάσεις και επεμβάσεις βαριατρικές
