Η παχυσαρκία έχει πάρει τα τελευταία χρόνια τη μορφή παγκόσμιας επιδημίας και αποτελεί μια σύγχρονη μάστιγα, που απορρέει σε μεγάλο βαθμό από τον δυτικό τρόπο ζωής. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι και μάλιστα σε νεαρές ηλικίες είναι παχύσαρκοι, αυξάνοντας τις πιθανότητες να νοσήσουν από σοβαρές παθήσεις όπως στεφανιαία νόσο, εγκεφαλικό επεισόδιο, ορισμένες μορφές καρκίνου, κατάθλιψη κα.
Τι θεωρείται όμως παχυσαρκία; Παχυσαρκία είναι η αυξημένη εναπόθεση λίπους στον οργανισμό και ο συνήθης τρόπος μέτρησής της είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος, δηλαδή το βάρος του ατόμου (σε κιλά), διαιρούμενο με το τετράγωνο του ύψους του (σε μέτρα). Με βάση τα στοιχεία αυτά παχύσαρκος θεωρείται ένας άνθρωπος του οποίου ο Δείκτης Μάζας Σώματος κυμαίνεται μεταξύ 30-35, ενώ πάνω από 35 και έως 50 είναι νοσογόνα παχύσαρκος.
Βαθμοί παχυσαρκίας
Ανάλογα με τον ΔΜΣ οι άνθρωποι χωρίζονται σε:
- Λιπόσαρκους με ΔΜΣ <20
- Νορμοβαρείς με ΔΜΣ 20-25
- Υπέρβαρους με ΔΜΣ 25-30
- Παχύσαρκους με ΔΜΣ 30-35
- Νοσογόνα παχύσαρκους με ΔΜΣ 35-50
- Υπερνοσογόνα παχύσαρκους με ΔΜΣ >50
Με βάση τελευταία στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, περί τα 650 εκατομμύρια άτομα ανά τον κόσμο είναι παχύσαρκα, ενώ πάνω από 1,9 δισ. είναι υπέρβαρα, ο δε αριθμός των βαριατρικών επεμβάσεων έχει εκτιναχθεί την τελευταία δεκαετία. Στη χώρα μας ανησυχητικές διαστάσεις παρουσιάζουν η παιδική και η εφηβική παχυσαρκία, που της δίνουν μια θλιβερή ευρωπαϊκή πρωτιά σε αυτές τις ηλικίες.
Παχυσαρκία και κίνδυνοι
Η παχυσαρκία σχετίζεται με αρκετές παθήσεις, ορισμένες εκ των οποίων μπορεί να αποτελέσουν και απειλή για τη ζωή του πάσχοντος, όπως σακχαρώδης διαβήτης, στεφανιαία νόσος, αρτηριακή πίεση, αγγειακό, εγκεφαλικό επεισόδιο, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση που μπορεί να φτάσει και σε οισοφάγο Barrett, καρκίνος του εντέρου, του μαστού και του ενδοημητρίου, υπογονιμότητα, οστεοαρθρίτιδα, δυσλιπιδαιμία, χολολιθίαση, ακράτεια ούρων, φλεβοθρόμβωση, πνευμονική εμβολή, νεφρωσικό σύνδρομο, κήλες, καλοήθης ενδοκράνιος υπέρταση, αναπνευστική ανεπάρκεια, σύνδρομο υποαερισμού, υπνική άπνοια, καρδιακή ανεπάρκεια, διαταραχές ΕΡ -αμηνόρροια και μια σειρά άλλες παθήσεις.
Εκτός από τις επιπτώσεις της παχυσαρκίας στη σωματική υγεία, δε θα πρέπει να παραβλέψουμε τις διαστάσεις που λαμβάνει και στην ψυχική υγεία του ασθενούς. Συχνά οι παχύσαρκοι πάσχουν από κατάθλιψη, άγχος, ζητήματα αυτοεκτίμησης, ενίοτε περιθωριοποιούνται και δυσκολεύονται στη διαδικασία ανεύρεσης εργασίας και ερωτικού συντρόφου, βιώνοντας τον κοινωνικό ρατσισμό και το στίγμα.
Ενδογενή και εξωγενή αίτια
Η αιτιολογία της παχυσαρκίας είναι πολυπαραγοντική. Οι αιτίες που οδηγούν σε αυτή θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν σε ενδογενείς και εξωγενείς. Στις μεν ενδογενείς περιλαμβάνονται οι γενετικοί παράγοντες, στις δε εξωγενείς ο τρόπος ζωής, η διατροφή, η άσκηση και η λήψη φαρμάκων.
Ειδικότερα, η παχυσαρκία μπορεί να έχει και κληρονομικό χαρακτήρα. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά παχύσαρκων γονέων έχουν περίπου 30% περισσότερες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκα, γεγονός που όμως μπορεί να αποτελεί έναν συνδυασμό γενετικής προδιάθεσης αλλά και διατροφικών συνηθειών .
Στα εξωγενή αίτια περιλαμβάνονται ο σύγχρονος τρόπος ζωής -που μεταφράζεται στην πολύωρη προσκόλληση σε έναν υπολογιστή ή σε μια οθόνη και στην εκτεταμένη χρήση του αυτοκινήτου ως μέσου μεταφοράς- η κακή διατροφή, με τα junk food να πρωταγωνιστούν ειδικά στις παιδικές και εφηβικές ηλικίες, η περιορισμένη ή μηδαμινή άσκηση, αλλά και η χρόνια λήψη φαρμάκων, όπως είναι τα αντικαταθλιπτικά, τα αντισυλληπτικά, τα στεροειδή κτλ.
Συντηρητική και χειρουργική θεραπεία
Η θεραπεία της παχυσαρκίας καταρχάς θα πρέπει να είναι συντηρητική και να περιλαμβάνει δίαιτα, γυμναστική, αλλαγή τρόπου ζωής και διατροφής, αλλά και ψυχολογική υποστήριξη του παχύσαρκου ατόμου. Δυστυχώς οι παχύσαρκοι ασθενείς, παρά τις προσπάθειες ακόμη και την επίτευξη μεγάλης απώλειας βάρους, συχνά υποτροπιάζουν και επιστρέφουν στην πρότερη κατάσταση.
Στις περιπτώσεις που η συντηρητική θεραπεία αποτύχει, προτείνεται η χειρουργική αντιμετώπιση, η οποία είναι και η αποτελεσματικότερη λύση.
Η ηλικία, το φύλο, η σοβαρότητα των συνοδών νοσημάτων, η βαρύτητα της παχυσαρκίας και το είδος της, αλλά και μια σειρά άλλων παραγόντων, είναι αυτοί που θα καθορίσουν τον τύπο της βαριατρικής επέμβασης που θα εφαρμοστεί στο παχύσαρκο άτομο, σε συνδυασμό με τις ανάγκες, αλλά και τις προσδοκίες του καθενός. Γι’ αυτό και της επιλογής της επέμβασης πρέπει να έχει προηγηθεί μια ειλικρινής και αναλυτική συζήτηση γιατρού και πάσχοντα, ώστε να υπάρχει μια σαφής εικόνα για το πώς το χειρουργείο θα αλλάξει τα δεδομένα και ποιος θα είναι ο αντίκτυπός του στη ζωή του παχύσαρκου ατόμου.
Στις βαριατρικές επεμβάσεις περιλαμβάνονται οι ακόλουθες:
- γαστρικός ασκός
- γαστρικός δακτύλιος
- επιμήκης γαστρεκτομή
- γαστρική πτύχωση
- (μίνι) γαστρική παράκαμψη
- χολοπαγκρεατικές εκτροπές
Η καλύτερη θεραπεία πάντως για την παχυσαρκία είναι η πρόληψη, που περνά μέσα από την ανάπτυξη μιας ισορροπημένης σχέσης με το σώμα μας και κυρίως με τον εαυτό μας. Στην Κλινική Euromedica Κυανούς Σταυρός έχει οργανωθεί και λειτουργεί Τμήμα Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής Νοσογόνου Παχυσαρκίας & Μεταβολικών Διαταραχών από έμπειρη ομάδα παχυσαρκίας με επικεφαλής τον εξειδικευμένο χειρουργό Παναγιώτη Δεληβοριά. Στο πλαίσιο της λειτουργίας του Κέντρου διενεργούνται όλες οι σύγχρονες επεμβάσεις αντιμετώπισης της παχυσαρκίας. Η πολύχρονη εμπειρία του κ. Δεληβοριά στη χειρουργική της παχυσαρκίας συμβάλλει στην επιτυχία των επεμβάσεων βάσει της αποτελεσματικότητας αλλά και του σύντομου χρόνου ανάρρωσης των ασθενών.