Βαριατρική είναι ο κλάδος που ασχολείται με την παχυσαρκία και την αντιμετώπιση της από ιατρικής σκοπιάς. Τα τελευταία χρόνια τα προηγμένα νοσοκομεία που ασχολούνται με την βαριατρική χειρουργική όλο και πιο συχνά απαρτίζονται από μία διεπιστημονική ομάδα προσφέροντας στους ασθενείς μία ολιστική προσέγγιση και ολοκληρομένη φροντίδα. Καθότι η παχυσαρκία είναι μία οργανική νόσος που παρουσιάζει υψηλή συννοσηρότητα με ψυχικές δυσκολίες, ο ρόλος του ψυχολόγου κρίνεται σημαντικός έως και απαραίτητος σε μερικές περιπτώσεις με την παρουσία του να διακρίνεται σε δύο χρονικά επίπεδα, το προεγχειρητικό και μετεγχειρητικό.
Πριν την εγχείρηση, συνηθίζεται σε πρώτο επίπεδο ένας ψυχολόγος να κάνει ψυχολογική εκτίμηση του ασθενούς ακολουθώντας το σύνηθες πρωτόκολλο. Η χρόνια παχυσαρκία με τις δυσκολίες που μπορεί να επιφέρει στην λειτουργικότητα του ατόμου δεν είναι σπάνιο να συνοδεύεται από σημαντικά επεισόδιά κατάθλιψης, εξαρτήσεις, ψυχώσεις, άγχος, δυσκολίες στον ύπνο ή διατροφικές διαταραχές. Έτσι ο ειδικός θα διερευνήσει αυτές τις πιθανές αντενδείξεις. Πέραν αυτών, συνηθίζεται μία συζήτηση γύρω από το πως έφτασε ένα άτομο στην παχυσαρκία, τι προσπάθειες έχει κάνει για την αντιμετώπιση της και πως κατέληξε στην επιλογή ενός χειρουργείου, που συνήθως είναι η έσχατη λύση. Διερευνώνται έπειτα τα βαθύτερα κίνητρα πίσω από αυτήν την επιλογή αλλά και η ψυχική ετοιμότητα του ατόμου στο να διαχειριστεί τις μεγάλες αλλαγές που θα επιφέρει το χειρουργείο σε συνδυασμό με την αλλαγή του τρόπου ζωής που θα χρειαστεί να ακολουθήσει. Ο ψυχολόγος θέλει να δει τον βαθμό συνειδητοποίησης του ασθενούς πίσω από την απόφαση του αλλά και το πόσο ενήμερος είναι για τις απαιτήσεις της επέμβασης ·Είναι βασικό να αποσαφηνιστεί το αν υπάρχει ρεαλισμός στις προσδοκίες του.
Μετεγχειρητικά, οι πρώτες εβδομάδες είναι εστιασμένες στην ανάρρωση και σωματική επαναφορά του ασθενούς ενώ η διάθεση του συνήθως το πρώτο διάστημα είναι ανεβασμένη καθώς ξεκινούν τα πρώτα ορατά αποτελέσματα. Μετά τους πρώτους 3-6 μήνες όμως παρατηρείται υπερδιέγερση καθώς οι αλλαγές είναι συνεχείς. Το άτομο βλέπει το σώμα του να αλλάζει συνεχώς, η καθημερινότητα του επίσης να παίρνει άλλη μορφή και επιπλέον καλείται να πειθαρχήσει στις ιατρικές και διατροφικές οδηγίες των ειδικών. Η όλη προσαρμογή που απαιτείται μπορεί να δυσκολέψει τον ασθενή και δεν είναι σπάνιο σε αυτό το διάστημα να υπάρξει επιδείνωση της ψυχικής διάθεσης του, ιδίως αν υπάρχει ψυχιατρικό ιστορικό. Εδώ η ψυχοθεραπεία θα βοηθήσει τον θεραπευόμενο να προσαρμοστεί πιο ομαλά στις αλλαγές, να διαχειριστεί τα συναισθήματα του αλλά και να μείνει πιο σταθερός στο αρχικό του κίνητρο και στις μετεγχειρητικές οδηγίες. Σπανιότερα μία τέτοια επέμβαση μπορεί να μην επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα οπότε σε αυτές τις περιπτώσεις προκύπτουν ενοχές και θλίψη από τον ασθενή, συναισθήματα που θα τα επεξεργαστεί με τον ψυχολόγο. Γενικότερα στην βαριατρική χειρουργική και καθ’ όλη την διάρκεια της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας κρίνεται σημαντικό να υπάρχει στενή συνεργασία από την διεπιστημονική ομάδα που υποστηρίζει τον ασθενή (χειρουργό, διατροφολόγο, ενδοκρινολόγο, ψυχολόγο) έχοντας έναν κοινό στόχο · την ανακούφιση του ασθενούς αλλά και ένα όσο το δυνατόν πιο θετικό και σταθερό αποτέλεσμα!
Γράφει η Αθηνά Κατσαρή MSc Κλινικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
