2310 966100

Η νόσος των καρωτίδων

Οι καρωτίδες είναι οι αρτηρίες του ανθρώπου που αιματώνουν τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου και είναι δύο: η αριστερή και η δεξιά. Παρέχουν οξυγονωμένο αίμα στο αριστερό και δεξιό ημισφαίριο αντίστοιχα. Πορεύονται στα πλάγια της τραχηλικής χώρας, όπου η κάθε κοινή καρωτίδα διχάζεται σε έσω και έξω καρωτίδα. Η έσω καρωτίδες εισέρχονται τελικά στο κρανίο (ενδοκράνια μοίρα  των έσω καρωτίδων), ενώ οι έξω δεν σχετίζονται άμεσα με τον εγκέφαλο και είναι μικρότερης σημασίας από άποψη παθολογίας.

Ως “νόσο των καρωτίδων” εννοούμε τη στένωση ή την απόφραξη της μιας ή και των δύο καρωτίδων που οφείλεται στην αθηρωμάτωση. Αθηρωμάτωση ή αθηροσκλήρωση είναι η χρόνια προοδευτική αλλοίωση του τοιχώματος των αρτηριών που οδηγεί τελικά στη σκλήρυνση του αγγείου και συχνά στη στένωση και απόφραξή του. Εκτός από τις καρωτίδες προσβάλλει συχνά τις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς, την αορτή και τις αρτηρίες των κάτω άκρων. Αν και πρόκειται για μια κατάσταση που εμφανίζεται ουσιαστικά  σε όλους τους ανθρώπους με την πάροδο της ηλικίας, σε πολλές περιπτώσεις αναπτύσσεται ταχύτερα, είναι πιο εκτεταμένη και προσβάλλει νεότερα άτομα. Αυτό συμβαίνει κατά κανόνα όταν υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες όπως είναι η κληρονομικότητα, το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αυξημένη χοληστερόλη του αίματος, η αρτηριακή υπέρταση, η παχυσαρκία και η έλλειψη φυσικής άσκησης. Οι επιπτώσεις της αθηρωμάτωσης είναι σοβαρότατες στη δημόσια υγεία. Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως κυρίως λόγω των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου και των εγκεφαλικών επεισοδίων. Τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια με τη σειρά τους είναι η κυριότερη αιτία αναπηρίας στις κοινωνίες δυτικού τύπου. Η νόσος των καρωτίδων ευθύνεται για το 20-30% των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων (ΙΕΕ).

Συμπτώματα

Η νόσος είναι συνήθως ασυμπτωματική και “ύπουλη”. Συχνά η πρώτη εκδήλωση είναι ένα σοβαρό ΙΕΕ που μπορεί να οδηγήσει σε αναπηρία ή ακόμη και σε θάνατο. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρξουν προειδοποιητικά συμπτώματα, όπως ένα παροδικό ΙΕΕ (όταν η διάρκειά του είναι μικρότερη από 24 ώρες) ή μια παροδική αμαύρωση από τον σύστοιχο οφθαλμό.

Διάγνωση

Η κλινική εξέταση λίγα μπορεί να προσφέρει στη διάγνωση. Συνήθως αναζητείται κάποιο τραχηλικό φύσημα στην ακρόαση και παράγοντες κινδύνου από το οικογενειακό και ατομικό ιστορικό. Η διάγνωση τεκμηριώνεται υπερηχογραφικά με το Triplex καρωτίδων και σπονδυλικών αρτηριών με το οποίο μπορούμε να μετρήσουμε τη βαρύτητα της αθηρωμάτωσης και το βαθμό στένωσης του αγγείου. Πολλές φορές απαιτείται και αγγειογραφικός έλεγχος των καρωτίδων, ιδιαίτερα σε σοβαρές στενώσεις ή αποφράξεις και σε αμφίβολα ευρήματα από το Triplex. Υπάρχει η επιλογή της αναίμακτης αγγειογραφίας με κατάλληλο αξονικό ή μαγνητικό τομογράφο, αλλά και η κλασική ψηφιακή αγγειογραφία με καθετηριασμό.

Θεραπεία

Η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική ή επεμβατική-χειρουργική και έχει σαν στόχο την αποφυγή ενός ΙΕΕ.

Η συντηρητική θεραπεία κινείται σε δύο άξονες. Ο ένας είναι ο έλεγχος των παραγόντων κινδύνου (διακοπή καπνίσματος, ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, ρύθμιση του σακχάρου και των λιπιδίων του αίματος, σύσταση για φυσική άσκηση). Ο άλλος άξονας αφορά τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής που σχεδόν πάντα περιλαμβάνει αντιαιμοπεταλιακά σκευάσματα και στατίνες.

Οι μελέτες έδειξαν ότι όταν ο βαθμός στένωσης της έσω καρωτίδας είναι μεγάλος (>70%),  η φαρμακευτική αγωγή και μόνο δεν αρκεί πάντα στο να αποτρέψει ένα ΙΕΕ. Στις περιπτώσεις αυτές τη μέγιστη προστασία προσφέρει η αποκατάσταση του  αυλού του αγγείου και η εξάλειψη της στένωσης. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: την διαδερμική αγγειοπλαστική και την θρομβενδαρτηρεκτομή. Σημειώνεται όμως ότι σε περίπτωση που το αγγείο είναι πλήρως αποφραγμένο (100%) η διάνοιξή του αντενδείκνειται και ακολουθείται συντηρητική αγωγή. Επίσης, σε συμπτωματικές περιπτώσεις μπορεί να επιλεγεί η επεμβατική ή χειρουργική θεραπεία και σε μικρότερο του 70% βαθμό στένωσης.

Η διαδερμική αγγειοπλαστική της καρωτίδας είναι η μέθοδος κατά την οποία η διάνοιξη της στένωσης επιτυγχάνεται με ειδικά μπαλόνια και με την τελική τοποθέτηση ενός ειδικού μεταλλικού ενδονάρθηκα (stent) στο σημείο της βλάβης (βλέπε εικόνα).  Η όλη επέμβαση πραγματοποιείται με καθετήρες που εισάγονται με τοπική αναισθησία από τη μηριαία συνήθως αρτηρία. Η μέθοδος διαδόθηκε γρήγορα και επικράτησε τα τελευταία χρόνια της χειρουργικής θεραπείας λόγω των πολλών πλεονεκτημάτων της.

Η ενδαρτηρεκτομή της καρωτίδας είναι χειρουργική μέθοδος κατά την οποία διανοίγεται η αρτηρία και αφαιρείται η αθηρωματική πλάκα που προκαλεί τη στένωση. Η εγχείρηση πραγματοποιείται με γενική αναισθησία και με τομή στην πλάγια τραχηλική χώρα.

Και οι δύο  μέθοδοι είναι αποτελεσματικές και έχουν τη θέση τους. Ο αγγειοχειρουργός θα πρέπει να είναι καλά εκπαιδευμένος και στις δύο, ώστε να προσφέρει στον ασθενή την καταλληλότερη και ασφαλέστερη για την περίπτωσή του.

Συμπέρασμα: ο υπερηχογραφικός έλεγχος των καρωτίδων, ιδιαίτερα στα άτομα με έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου, οδηγεί στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου των καρωτίδων και συμβάλλει αποφασιστικά στην πρόληψη των ισχαιμικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.

*Ιωάννης Βελισσάρης – Αγγειοχειρουργός, Συνεργάτης της Κλινικής Euromedica Κυανούς Σταυρός

arrow-icon

Σπιρομέτρηση και κάπνισμα

Επαναφορά στην υγιεινή διατροφή μετά τις γιορτές

arrow-icon