Κυφοπλαστική

Παλαιότερα, οι περισσότεροι ασθενείς με συμπιεστικά κατάγματα (Εικόνα 1) αντιμετωπίζονταν συντηρητικά με παυσίπονα, ζώνες και μακρά παραμονή στο κρεβάτι με τις ανάλογες αρνητικές συνέπειες. Η συντηρητική αγωγή δε μπορούσε ούτε να διορθώσει την παραμόρφωση ούτε να ενισχύσει τον αδύναμο, συχνά οστεοπορωτικό σπόνδυλο. Η χειρουργική αποκατάσταση με σπονδυλοδεσία προκαλούσε πολλές φορές περισσότερα προβλήματα από όσα έλυνε.

Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα ελάχιστα επεμβατικών μεθόδων, της σπονδυλοπλαστικής και της κυφοπλαστικής.

Πώς δρα η κυφοπλαστική στα συμπιεστικά κατάγματα

Το σπονδυλικό σώμα είναι το δυνατό, πρόσθιο κυλινδρικό μέρος του σπονδύλου, το οποίο παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των μεγάλων κάθετων φορτίων που δέχεται η σπονδυλική στήλη. Όταν το σπονδυλικό σώμα αδυνατίσει, όπως στην περίπτωση της οστεοπόρωσης, χάνει αυτήν την ικανότητα και είναι επιρρεπές σε συμπιεστικά κατάγματα. Ο πιο συχνός τύπος σπονδυλικών καταγμάτων είναι τα σφηνοειδή κατάγματα, κατά τα οποία έχουμε καθίζηση του πρόσθιου μέρους του σπονδυλικού σώματος κατά 15% σε σχέση με το φυσιολογικό ύψος.

Κατά την κυφοπλαστική τοποθετείται υπό ακτινολογική καθοδήγηση μέσω μιας πολύ μικρής τομής δέρματος μια βελόνα εντός του κατάγματος. Αφού τοποθετηθεί αυτή με ακρίβεια στο κατάλληλο σημείο, φουσκώνεται ένα μπαλόνι αργά αποκαθιστώντας το ύψος του σπονδύλου και δημιουργώντας μια κοιλότητα εντός αυτού. Κατόπιν εγχέεται οστικό τσιμέντο σε αυτήν τη νέα κοιλότητα, το οποίο πολύ γρήγορα σκληραίνει. Η διεργασία αυτή ενδυναμώνει και στερεοποιεί το σπόνδυλο ανακουφίζοντας συγχρόνως από τον πόνο. Στη σπονδυλοπλαστική εγχέεται κατευθείαν οστικό τσιμέντο χωρίς να προηγηθεί η εισαγωγή του μπαλονιού.

Στόχοι της κυφοπλαστικής

Οι στόχοι της κυφοπλαστικής είναι:

• Η αποκατάσταση μέρους του χαμένου ύψους του σπονδύλου
• Η σταθεροποίηση του σπονδύλου που υπέστη το κάταγμα
• Η ανακούφιση από τον πόνο

Προετοιμασία για κυφοπλαστική

Πριν από τη διενέργεια της κυφοπλαστικής συνιστάται η διακοπή χρήσης αλκοόλ και καπνού. Ειδικά το κάπνισμα μπορεί να εμποδίσει την επούλωση του οστού.

Περίπου μια εβδομάδα πριν την κυφοπλαστική θα πρέπει να γίνει διακοπή κάποιων φαρμάκων όπως τα φάρμακα που αραιώνουν το αίμα για να αποφευχθούν πιθανές επιπλοκές.

Ο ασθενής δεν πρέπει να φάει ή να πιει για 6 ώρες πριν από την επέμβαση.

Περιγραφή επέμβασης

Μια τυπική κυφοπλαστική μπορεί να εκτελεστεί με γενική ή και τοπική αναισθησία υπό ακτινοσκοπικό έλεγχο σε δύο επίπεδα και ακολουθεί τα εξής τυπικά βήματα:

• Ο ασθενής τοποθετείται σε πρηνή θέση (μπρούμητα) σε ειδικό κρεβάτι.
• Γίνεται πολύ μικρή τομή δέρματος μέσω της οποίας περνά ένας λεπτός σωληνοειδής μεταλλικός καθετήρας. Με τη συνεχή χρήση ακτινοσκόπησης προωθείται ο καθετήρας διαμέσου του αυχένα του σπονδύλου μέσα στο σπονδυλικό σώμα που υπέστη το κάταγμα.
• Μέσω του καθετήρα προωθείται ένα ειδικό μπαλόνι εντός του σώματος του σπονδύλου, το οποίο φουσκώνει σταδιακά με ακτινοσκιερό υγρό. Με αυτόν τον τρόπο διορθώνεται το παραμορφωμένο σχήμα του σπονδύλου (Εικόνα 2, 3).
• Το μπαλόνι απομακρύνεται. Με τη χρήση ειδικά σχεδιασμένων εργαλείων γεμίζεi η κοιλότητα με ένα ειδικό υλικό (PMMA, polymethylmethacrylate) που μοιάζει με τσιμέντο (“οστικό τσιμέντο”). Μετά την έγχυσή του το αρχικά μαλακό σαν οδοντόπαστα οστικό τσιμέντο σκληραίνει και σταθεροποιεί το σπόνδυλο (Εικόνα 4, 5).

Ο ασθενής παρακολουθείται για μερικές ώρες μετά την επέμβαση. Αν δε διαπιστωθούν επιπλοκές κινητοποιείται και μπορεί να πάρει εξιτήριο την ίδια μέρα. Δεν επιτρέπεται η οδήγηση τόσο νωρίς μετά την επέμβαση. Για αυτό το λόγο πρέπει να υπάρξει φροντίδα για τη μετακίνηση του ασθενούς.

Μετεγχειρητική πορεία

Η ανακούφιση από τον πόνο είναι άμεση στους περισσότερους ασθενείς. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν μια ή δύο μέρες. Οι ασθενείς μπορούν να γυρίσουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Συνιστάται αποφυγή έντονης άσκησης ή άρσης βάρους για μερικές εβδομάδες. Η οδήγηση επιτρέπεται λίγες μέρες μετά την επέμβαση.

Πιθανές επιπλοκές της κυφοπλαστικής

Εκτός από τις επιπλοκές της γενικής χειρουργικής όπως επιμόλυνση, αιμορραγία ή αρνητική αντίδραση στην αναισθησία, μπορεί να παρουσιαστούν στην κυφοπλαστική ειδικά οι εξής κίνδυνοι:

• Διαφυγή οστικού τσιμέντου. Κάποιες φορές μπορεί να παρατηρηθεί διαφυγή οστικού τσιμέντου εκτός του σώματος του σπονδύλου. Το γεγονός αυτό όμως πολύ σπάνια προκαλεί επιπλοκές. Αν το τσιμέντο εισχωρήσει στο σπονδυλικό σωλήνα μπορεί να προκαλέσει πίεση νεύρων με ακόλουθη παράλυση. Αυτό μπορεί να απαιτήσει ανοιχτή επέμβαση για αποσυμπίεση του νευρικού ιστού. Διαφυγή προς μία φλέβα μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονική εμβολή.
• Αλλεργική αντίδραση στο οστικό τσιμέντο ή άλλους παράγοντες. Είναι δυνατόν να παρουσιαστεί αλλεργική αντίδραση σε κάποιους παράγοντες που χρησιμοποιούνται στην κυφοπλαστική όπως το οστικό τσιμέντο ή το διάλυμα που χρησιμοποιείται για να γίνει ορατό το μπαλόνι στις ακτινογραφίες.

Τα ποσοστά των επιπλοκών κυμαίνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα (1-2%) και οι περισσότερες είναι χωρίς κλινική σημασία. Στα χέρια έμπειρων χειρουργών και με τη χρήση μοντέρνων ακτινοσκοπικών μηχανημάτων θεωρείται εξαιρετικά ασφαλής επέμβαση.

Ζευγαρίδης Δημήτριος, επιστημονικός υπεύθυνος του Νευροχειρουργικού Τμήματος της κλινικής Euromedica Κυανούς Σταυρός